Parabens: Αθώα ή ένοχα;

Αναζητώντας τα ιδανικά προϊόντα περιποίησης, βλέπουμε συχνά την ένδειξη “Parabens free” Από τον καθημερινό καταιγισμό πληροφορίας οι περισσότεροι απλώς γνωρίζουν ότι είναι κάτι κακό. Ας προσπαθήσουμε να διαμορφώσουμε ένα κριτήριο μαθαίνοντας για αρχή τι είναι τα Parabens και γιατί περιέχονται στην κρέμα που έχουμε στο συρτάρι μας…

Τα Parabens είναι μία ομάδα συντηρητικών που χρησιμοποιούνται ευρύτατα σε καλλυντικά, φαρμακευτικά προϊόντα, ακόμα και σε τρόφιμα. Χημικά πρόκειται για πάρα-υδρόξυβενζοικές ενώσεις με βακτηριοκτόνες και μυκητοκτόνες ιδιότητες. Το χαμηλό τους κόστος συνδυαστικά με την αποτελεσματικότητα τους στον έλεγχο ανάπτυξης μικροοργανισμών, αλλά και η απουσία εναλλακτικών επιλογών, σαφώς επεξηγούν τη διαδεδομένη χρήση τους.

Οι παραβένες χρησιμοποιούνται σχεδόν έναν αιώνα και μάλιστα από τη δεκαετία του ’50 γνώρισαν τεράστια απήχηση. Από το 2004 όμως που μία έρευνα συσχέτιζε την παρατεταμένη χρήση Parabens με καρκινογένεση άνοιξε μία συζήτηση στη βιομηχανία των καλλυντικών σχετικά με τις επιδράσεις τους στον ανθρώπινο οργανισμό. Σε αυτήν την έρευνα βρέθηκαν αξιοσημείωτες ποσότητες παραβενών σε καρκινικούς όγκους του μαστού.

Ειδικότερα μιμούνται τη δράση των οιστρογόνων (κύριες ορμόνες γυναικείου φύλου) τα οποία φυσιολογικά προσδένονται σε κυτταρικούς υποδοχείς που διεγείρουν τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό. Τα parabens έχουν ασθενέστερη δράση απο τα οιστρογόνα. Όμως ο προβληματισμός της επιστημονικής κοινότητας είναι απόλυτα λογικός αφού η ασθενέστερη δράση δεν σημαίνει και ασφάλεια, ούτε και αφορά μονο τις γυναίκες. Τα butyl–parabens έπειτα από σειρά μελετών σε θηλαστικά φάνηκε να επηρεάζουν τη λειτουργία του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος και την έκκριση τεστοστερόνης. Επιπρόσθετα, υπάρχει συσχέτιση και με καρκίνο των όρχεων. Να τονιστεί ότι, καθώς δημιουργούν ενδοκρινικές διαταραχές, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται προϊόντα που τα περιέχουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης!

Η χρήση τους γίνεται σε περισσότερα από 13.200 προϊόντα και συνεπώς η επαφή με τον άνθρωπο γίνεται με εισπνοή, κατάποση ή δερματική επαφή. Τα Parabens ανάλογα με το μήκος της πλευρικής αλυσίδας στο μόριο τους, μπορούν να διαπερνούν την κεράτινη στιβάδα και να απορροφούνται από τον οργανισμό.

Είναι εφικτό σε ευαίσθητες επιδερμίδες να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις (απλό ερεθισμό, δερματίτιδα εξ επαφής, ροδόχρου ακμή) ή αυξημένη γήρανση του δέρματος υπό την επίδραση της UVB ακτινοβολίας.

Επιπλέον, οι παραβένες, με το ξέπλυμα του δέρματος στο οποίο έχουν εφαρμοστεί (σαμπουάν, αφροί ξυρίσματος, οδοντόκρεμες κλπ), ρέουν μαζί με το νερό μέσω των σωληνώσεων και καταλήγουν στο περιβάλλον. Αφού καταστρέφουν σε μικρές συγκεντρώσεις μικροβιακά φορτία, σε μεγάλες μπορούν να σκοτώσουν πληθυσμούς κάποιου είδους, κυρίως των χαμηλότερων τροφικών επιπέδων, με αποτέλεσμα τη διατάραξη της ισορροπίας των οικοσυστημάτων.

Επιλογικά, αυτό που σίγουρα πρέπει να υπογραμμιστεί είναι ότι, ανεξάρτητα από την εγκυρότητα ή μη των ερευνών που “ενοχοποιούν” τα Parabens, είναι ουσίες μη επαρκώς μελετημένες, παρά τη μακροχρόνια χρήση τους. Αν αναλογιστούμε πόσο πρόσφατη είναι η εισαγωγή κανόνων και προδιαγραφών κατά την παρασκευή και την επιλογή υλικών καλλυντικών, φαρμάκων και τροφίμων, συνδυαστικά με το φρενάρισμα ερευνών που προκαλείται από αντικρουόμενα συμφέροντα βιομηχανιών, τότε μπορούμε να εξηγήσουμε την σταδιακή απόρριψη των Parabens από επιστήμονες και καταναλωτές. Δεχόμαστε πως από αρμόδιους οργανισμούς υπάρχουν όρια ασφαλούς χρήσεως… μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου. Μέχρι τότε, πέρα από τον-όσο είναι δυνατός-περιορισμό των parabens, συνιστούμε αυξημένη προσοχή και σε υποκατάστατα που τυχόν να είναι πιο βλαβερά. Εν ολίγοις αυξημένα αντανακλαστικά και καλή ενημέρωση!